Program „Opieka wytchnieniowa” dla Jednostek Samorządu Terytorialnego – edycja 2025, zwany dalej „Programem”, stanowi kontynuację działań wynikających z wcześniejszych edycji Programu w latach 2019–2024.
Doświadczenia płynące z realizacji dotychczasowych edycji Programu wskazują na konieczność kontynuacji działań zmierzających do zwiększenia dostępności wsparcia przewidzianego Programem dla osób z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunów i rozwijania systemu opieki wytchnieniowej na poziomie lokalnym.
Program jest kierowany do członków rodzin lub opiekunów, którzy wymagają wsparcia
w postaci doraźnej, czasowej przerwy w sprawowaniu bezpośredniej opieki nad dziećmi
z orzeczeniem o niepełnosprawności, a także nad osobami posiadającymi orzeczenie
o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie traktowane na równi z orzeczeniem
o znacznym stopniu niepełnosprawności. Zapewnienie wsparcia w zakresie usług opieki wytchnieniowej wpisuje się w główny cel państwowego funduszu celowego pn. Fundusz Solidarnościowy, zwanego dalej „Funduszem”, powstałego z dniem 1 stycznia 2019 r. na podstawie ustawy z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym (Dz. U. z 2024 r. poz. 296, z późn. zm.). Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym celem Funduszu jest m.in. wsparcie społeczne osób niepełnosprawnych.
Osobista, stała opieka nad dzieckiem lub dorosłą osobą, których niepełnosprawność
związana jest z szerokim spektrum problemów zdrowotnych prowadzących do znacznego
ograniczenia samodzielności, bardzo często oznacza konieczność wsparcia w prawie każdym
aspekcie codziennego życia. Członkowie rodzin, opiekunowie muszą podporządkować swój
dzienny rozkład zajęć wykonywaniu czynności związanych z opieką i pomocą, co najczęściej
oznacza życie w warunkach ciągłego obciążenia psychofizycznego. Wiele osób w takiej
sytuacji rezygnuje z udziału w życiu społecznym, zawodowym, zaniedbuje własne zdrowie,
czy też inne potrzeby oraz całkowicie rezygnuje z indywidualnych aspiracji.
Zaangażowanie w sprawowanie opieki często utrudnia podejmowanie innych zadań
niezbędnych dla funkcjonowania rodziny i prowadzenia gospodarstwa domowego.
Co więcej, kondycja zdrowotna osób sprawujących codzienną długotrwałą opiekę z czasem
ulega pogorszeniu, co przekłada się na mniejszą skuteczność, a tym samym obniżenie
komfortu życia osoby z niepełnosprawnością oraz samego opiekuna.
Opieka wytchnieniowa ma za zadanie odciążenie członków rodzin lub opiekunów osób z niepełnosprawnościami poprzez wsparcie ich w codziennych obowiązkach przez zapewnienie
czasowego zastępstwa. Dzięki temu wsparciu osoby zaangażowane na co dzień w sprawowanie opieki dysponować będą czasem, który będą mogły przeznaczyć na odpoczynek i regenerację, jak również na załatwienie niezbędnych spraw życiowych.
Usługi opieki wytchnieniowej mogą służyć również okresowemu zabezpieczeniu potrzeb osoby z niepełnosprawnością w sytuacji, gdy opiekunowie z różnych powodów nie będą mogli wykonywać swoich obowiązków.
Program adresowany jest do członków rodzin lub opiekunów sprawujących bezpośrednią
opiekę nad:
1) dziećmi od ukończenia 2. roku życia do ukończenia 16. roku życia posiadającymi
orzeczenie o niepełnosprawności lub
2) osobami niepełnosprawnymi posiadającymi:
a) orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności albo
b) orzeczenie traktowane na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu
niepełnosprawności, zgodnie z art. 5 i art. 62 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r.
o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych – którzy wymagają usług opieki wytchnieniowej.
Usługi opieki wytchnieniowej przysługują w przypadku zamieszkiwania członka rodziny lub opiekuna, o których mowa wyżej, we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą z niepełnosprawnością, która wymaga stałej opieki w zakresie potrzeb życia codziennego.
Uczestnik Programu, któremu przyznano pomoc w postaci usługi opieki wytchnieniowej
nie ponosi odpłatności za realizację usługi w ramach Programu.
